VİDALI MİL TAHRİKLİ SİSTEMLER
Vidalı miller dairesel hareketi, doğrusal harekete çeviren makine elemanlarıdır. Evrende iki tip hareket sistemi vardır. Bunlar dairesel ve doğrusal hareket olarak adlandırılır. Vidalı mil tahrikli sistemlerde, doğrusal hareketlerin içerisinde bir grup olarak bulunmaktadır. Öncelikle burada tahrik: bir sistemi harekete zorlayan yöntem, hareketin oluşması için gerekli olan dürtme hareketi diyebileceğimiz durumdur. Vidalı mil sistemlerinde bu tahrik, vidayla sağlanmaktadır.
Vidalı mil tahrikli modül seçimi nasıl yapılmalı?
Öncelikle vidalı mil tahrikli sistemin seçilme sebebinden bahsedecek olursak, vidalı mil tahrikli sistemler daha hassas ve yavaş işlemlerin olduğu, genellikle de Z ekseni olarak tabir edilen, zemine dik olarak kullanılan sistemlerdir. Kullanılacak yere göre doğru modülün seçimi önemlidir. Hatalı seçimler sonucu yüksek maliyetler oluşabilir.
Vidalı mil tahrikli sistemlerin seçimi yapılırken dikkat edilmesi gereken başlıklar;
- Gövde Profili
- Vidalı Mil
- Yataklama Sistemleri
- Vidalı mil hızı ve Maksimum Mil Uzunluğu
- Plaka Ölçüsü
- Maksimum Hareket Mesafesi
Gövde Profili
En önemli etkisi çalışma sırasında göstereceği dayanımdır. Modülün kuvvet altında sehim yapmaması ve burkulmaması sistemin düzgün sorunsuz çalışması için hayati önem taşımaktadır. Alüminyum malzeme yüksek sertliğe sahip olmadığından kuvvetlere karşı dayanım göstermesi için doğru geometrik şekle ve kalınlığa ihtiyaç vardır. Modül seçimi yaparken bu geometrik şekil ve kalınlık için gövde profiline dikkat etmek gerekmektedir.
Vidalı Mil
Bu hassasiyeti sağlayan en önemli makine elemanı vidalı mildir.
Vidalı mil somununun içerisinde 7000 serisi bilyalar vardır. Bu bilyalar, somun ilerledikçe vida boşluğu içerisinde somun ile milin birbirine temasını sağlamaktadır. Vida boşluğunu dolduracak kir, toz vs.bilyaların hareketini kısıtlayıp çalışmasını engelleyeceği için sadece temiz ortamlarda çalıştırılmalıdır.
Vidalı mil yukarıdaki tanımlamada yapılan özellikleri karşılamalıdır. Bu şekilde vidalı mil tahrikli sistemden istenilen değerler elde edilebilir.
Vidalı milin çapı müşterinin istemiş olduğu uzunlukla orantılı olması gerekmektedir. Her vidalı mil markasının istenilen uzunlukta ve istediği devir sayısına göre karşılayabildiği bir çap değeri vardır.
Yataklama Sistemleri
Diğer en önemli makine elemanı üzerinde kullanılan yataklama elemanlarıdır. Özellikle taşınacak maksimum kuvveti ve hassasiyeti etkileyen parçalardır. Piyasada birçok boyutta ve hassasiyette yataklama sistemleri mevcuttur. Hareket sisteminizin düzgün çalışıp kısa vadede sıkıntı çıkartmaması için modüllerde yataklama sistemi tercihi çok önemlidir.
Yataklama Sistemleri şöyledir;
- Lineer rulmanlar
- Makaralı rulman ve mil
- Lineer ray ve araba
Şeklinde ayrılmaktadırlar. Yataklama sistemleri taşımanız gereken yüke, montaj tipine ve hassasiyete göre seçim yapılması gerekmektedir.
Vidalı Mil Hızı ve Maksimum Mil Uzunluğu
Birçok kişi vidalı mil seçimi yaparken hızına ve uzunluğuna dikkat etmeden seçim yapmaktadır. Ancak hız, uzunluk ve vidalı mil çapı birbiriyle orantılı, bağlantılıdır.
Aşağıdaki tabloda örnek olarak verilen bir vidalı milin sağladığı hız, çap ve uzunluk grafiği verilmiştir.
Müşteriler bu grafikleri inceleyerek hız, uzunluk ve çap üçlüsünü istenilen değerde seçimini yapabilmelidirler.
Bir örnekle açıklayacak olursak, görselde verilen örnekte koordinat ekseninde belirtilen hız ve uzunluk eksenlerinin kesişiminde belirtilen çap değerleri vardır. Kırmızı çizgiyi alt noktadan takip ettiğimizde 2000 mm uzunluğundaki bir vidalı milin çap 30 değeri için ulaşabileceği maksimum hız değeri 750 devir /dk şeklindedir.
(Bu örnek vidalı milin iki uçununda sabit olduğu durum için geçerlidir)
Plaka Ölçüsü
Plaka, hareket ettirilen zemindir. Hareket etmesini istediğiniz parçayı ve sistemi bu plaka üzerindeki montaj delikleri yardımıyla bağlantısını yaparak sistemi montajlamalısınız. Montajlanacak parçalara göre plaka boyutunu doğru seçmek sizi ekstra maliyetlerden kurtaracaktır. Plaka ölçüsünü büyüttükçe mevcut alanda strok alanınız azalacaktır bunu göz önünde bulundurarak optimum plaka boyutu seçilmelidir.
Maksimum Hareket Mesafesi (Strok)
Strok diye tabir ettiğimiz maksimum hareket mesafesi, İstediğimiz çalışma alanına göre belirlenmektedir. Gereğinden fazla strok belirlemek maliyetleri arttıracaktır. Örneğin Artan strok ile sehim tehlikesi artmaktadır buda daha büyük gövde profilli modül seçimine zorlayacaktır.
Bir çok fason maliyetleri ortadan kaldıran, montaj işçiliğinde kolaylık sağlayan vidalı mil tahrikli sistemler, doğru modül seçimi ile minimum risk içeren mekanik bir sistemdir.