Kremayer Tahrikli Sistemler
Doğrusal hareket sistemlerinin bir parçası olan kremayer tahrikli sistemler, Motor hareketini pinyon dişlinin kremayer üzerinde dönmesi sonucu doğrusal hareket elde edilmiş sistemlerdir.
Kremayer tahrikli sistemler, alüminyum sigma profil kremayer, pinyon dişli, lineer blok veya makaralı blok olmak üzere 4 ana parçadan oluşmaktadır.
Triger kayış tahrikli sistemlere göre daha hassas olan bu sistemler vidalı mil tahrikli sistemlere göre daha az hassaslıktadır.
Kremayer tahrikli sistemler diğer doğrusal hareket sistemlerine göre daha uzun hareket mesafesi tasarımına uygundur. Kremayer dişliler uç uca eklenerek istenilen strok mesafesi elde edilebilmektedir.
Dişli temasından dolayı daha sesli ve titreşimli çalışan Kremayer tahrikli sistemlerde helis dişli ve düz dişli olarak 2 tip kremayer ve pinyon vardır.
Helis dişliler, düz dişliye göre daha fazla yüzey temasından dolayı daha sessiz, daha mukavemetli ve daha yüksek hızlarda çalışabilmektedir. Üretim maliyetlerinden dolayı helis dişliler düz dişlilere göre daha maliyetlidir.
Kremayer dişliler; Makina ve otomotiv sektörü başta olmak üzere birçok alanda kullanılmaktadır. Dikey veya yatay hareket yapan tezgâhlar, bazı kumandalar, vinçlerin hareket mekanizmaları bu sistemlerin kullanıldığı bazı alanlara örnek verilebilir.
Kremayer dişlilerde kullanılan başlıca terimler;
Modül (mod): Dişli çaplarını diş sayıları cinsinden gösterebilmek için kullanılan bir sabit orandır. Metrik sistemde (m) harfi ile gösterilir. Modül ya adımın Π sayısına bölünmesiyle (m = t / Π ). ya da bölüm dairesi çapının diş sayısına bölünmesiyle (m = Do/z) elde edilen bir oransal sayıdır.
Formüllerdeki t ve Do, mm cinsindendir. Metrik sistemde modülün sayısal değerleri standardlandırılmıştır. Bu değerlere modül serileri denir.
Adım: Dişlinin yuvarlanma dairesi üzerinde ölçülen iki diş merkezi veya bir boş, bir dolu diş arasındaki uzaklıktır. ve (t) harfiyle gösterilir.
Adım, modülün Π sayısı ile çarpımından (t = Π.m) elde edilir.
Dişlerinin açısı eksenine paralel olmayıp ta ekseniyle belirli bir açı yapan dişlilerde (Örneğin helis dişlilerde) normal adım (tn) ve alın adımı (ts) vardır.
Diş sayısı: Bir dişli üzerinde bulunan toplam diş adedidir ve (Z) harfiyle gösterilir. Bölüm dairesinin modüle bölünmesiyle z = D0 / m elde edilir.
Bölüm Dairesi (Do) Dişlerin birbirlerine eşit aralıklarla bölündüğü dairedir ve (Do) harfiyle gösterilir. Düz dişlilerde bölüm dairesi modül ve diş sayısının çarpımından (Do = m.Z) elde edilir. Diğer dişlilerdeki formülleri ilerideki sayfalarda ayrı, ayrı verilmiştir. Adım bu daire üzerinde eşit aralıklara bölündüğü için, bölüm dairesi adını almıştır.
Bunlara ek olarak helis dişlilerde sağ sol denilen yönler bulunmaktadır. Kremayer dişli ile pinyon ters yönlerde olduğunda birlikte çalışmaktadır. Sağ kremayer ile sol pinyon çalışmaktadır.